hoofdafschakelaar

Een hoofdafschakelaar is een elektrisch apparaat in een woning of gebouw dat de gehele installatie van de inkomende voeding kan loskoppelen. Het doel is veiligheid en onderhoud: met de schakelaar uitgeschakeld wordt alle spanning uit de installatie gehaald, zodat werkzaamheden veilig kunnen plaatsvinden en bewoners beschermd zijn tegen onbedoelde stroom en brand.

Constructie en werking: Een hoofdafschakelaar kan enkelpolig of meervoudig zijn, afhankelijk van of de installatie één- of driefasig is. Bij huishoudelijke installaties wordt meestal alleen de fase onderbroken; bij driefasige systemen kunnen alle geleiders worden afgeschakeld. De hoofdafschakelaar bevindt zich vaak in de hoofdverdeelkast of in een apart kastje bij de inkomende kabel. Hij heeft een bepaald stroombereik (bijv. 16–100 A) en werkt mechanisch met een handgreep of knop. In veel systemen kan hij worden vergrendeld om onderhoud te voorkomen (lock-out/tag-out).

Veiligheid en regelgeving: De hoofdafschakelaar moet gemakkelijk toegankelijk en duidelijk gemarkeerd zijn. Voor werkzaamheden moet de installatie volledig worden uitgeschakeld en desgewenst vergrendeld met een slot en label. De hoofdafschakelaar en aanverwante componenten moeten voldoen aan relevante normen en voorschriften voor elektrische installaties, zoals IEC/EN 60364 en EN 61439; in Nederland gaat dit doorgaans via NEN 1010.

Onderhoud en vervanging: bij beschadiging, slijtage of merkbare defecten dient de hoofdafschakelaar te worden vervangen door een erkend elektricien. Gebruik van compatibele onderdelen en regelmatige inspecties dragen bij aan de veiligheid van de installatie.