heldhaftige

Heldhaftige is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat wordt gebruikt om daden, personen of houdingen te beschrijven die gekenmerkt worden door moed en durf in gevaarlijke situaties. Het drukt een bewonderende of waarderende interpretatie uit van wat als heldhaftig wordt gezien, zoals heldhaftige daden tijdens een conflict of bij hulpverlening.

Etymologie en vorming: het woord is samengesteld uit held, een zelfstandig naamwoord voor een held, en een achtervoegsel dat de aard of eigenschap aanduidt, meestal -haftig. De basisvorm is heldhaftig; de vorm heldhaftige wordt gebruikt wanneer het adjectief vóór een zelfstandig naamwoord staat (bijv. een heldhaftige daad, heldhaftige moed). Daarnaast bestaat de bijbehorende nominale vorm heldhaftigheid, die naar de eigenschap zelf verwijst: heroïek of heldendom.

Gebruik en context: heldhaftig wordt vooral in formele, literaire of beschrijvende teksten gebruikt. In alledaagse taalvolgorde kan men bijvoorbeeld spreken van “heldhaftige daden”, “heldhaftig handelen” of “een heldhaftige held” als stijlfiguur, hoewel de literaire toon daarmee soms beklemtoond wordt. Het woord heeft positieve connotaties en staat vaak in contrast met lafheid of onverschilligheid.

Synoniemen en verwante termen: synoniemen zijn dapper, moedig, onverschrokken; antoniemen zijn laf, bangerig. Verwante uitingen zijn heldendom, heldhaftigheid en moed.

Zie ook: heroïsme, moed, held. In het Nederlandse taalgebied wordt heldhaftige vooral toegepast bij narratieve beschrijvingen van moedige optredens in oorlog, rampen, reddingswerk en andere crises.