beklemtoond

Beklemtoond is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betekent dat iets nadruk krijgt of benadrukt wordt. Het is afgeleid van beklemtonen, wat betekenen is: de klemtoon leggen op een lettergreep of woord. In linguïstische en didactische contexten beschrijft beklemtoond dus welke syllabe of welk woord de meeste klemtoon draagt bij de uitspraak.

In de praktijk wordt beklemtoond gebruikt om aan te geven welke syllabe de nadruk heeft in een woord of zin. In fonetische transcripten wordt de primaire klemtoon doorgaans gemarkeerd met een speciaal teken (bijvoorbeeld een punt of het IPA-symbool ˈ) vlak voor de beklemtoonde syllabe. In woordenboeken, grammatica- en taalonderwijsmaterialen helpt het begrip beklemtoond leerlingen bij de correcte uitspraak en intonatie.

Een gerelateerde term is klemtoon, die verwijst naar het fenomeen van de nadruk in een woord of zin. Beklemtoond dient als beschrijving van de toestand waarin een deel van de taaluitspraak de nadruk heeft, terwijl klemtoon het algemene concept aanduidt.

De positie van de beklemtoonde syllabe varieert tussen dialecten en woorden. In het Nederlands zijn er regels en gangbare patronen, maar uitzonderingen komen voor, vooral bij leenwoorden of samengestelde woorden. In onderwijscontext helpt het aanduiden van beklemtoonde delen bij correcte articulatie, luisterbegrip en reproductie van woorden en zinnen.