grondverdichting

Grondverdichting is het proces waarbij bodemdeeltjes dichter op elkaar komen te liggen en de poriën krimpen, meestal door mechanische druk. Het leidt tot een hogere bodembulkdensiteit en minder ruimte voor lucht, water en wortels. Verdichting kan zowel in de toplaag als in diepere lagen optreden en kan zich uiten als een dunne oppervlakkige verdichtingslaag of als een harde ondergrondlaag (hardpan).

Oorzaken en typen: zware machines en voertuigen die over een natte of kwetsbare bodem rijden veroorzaken vooral oppervlakkige verdichting; intensief landgebruik en bouwwerkzaamheden kunnen zowel oppervlakkig als onderliggend verdichten. Een onderliggende verdichtingslaag kan ontstaan door langdurige compressie en specifieke bodemtypen, zoals klei- of veenkartige bodems, waarna wortels moeilijk doorkruisen.

Effecten: verdichte bodems hebben minder infiltreerbaarheid, waardoor afstroming en erosie toenemen en drainage afneemt. Wortelgroei, water- en nutriëntenopname, bodemleven en de opslagcapaciteit van water kunnen verslechteren. Ook biogeochemische processen kunnen verstoord raken.

Metingen en indicators: verdichtingsgraad kan worden beoordeeld met penetrometers (bijv. cone index/DCP), die weerstand aangeven, evenals bulkdensiteit en infiltraceproeven. Een verhoogde mechanische weerstand en bulkdensiteit wijzen op verdichting.

Preventie en remedie: voorkom belasten van natte bodems en werk volgens getailleerde verkeersroutes. Praktijken zoals gewasresten, organische stof en minimale bodembewerking verbeteren lange termijn de structuur. Voor bestaande verdichting kunnen diepe losmaakbewerkingen (subsoiling of ripping) en ophoging door beluchting of onderliggende drainage nodig zijn. Herstel van structuur bevordert infiltratie en wortelgroei.