geleerdheid

Geleerdheid is een Nederlandse term die verwijst naar de staat en kwaliteit van geacht te zijn geleerd: erudition, diepgaande kennis en een cultuur van studie. Het kan slaan op de verzamelde kennis van een vakgebied, maar ook op een brede waardering van intellectueel inzicht en vakspecifieke reflectie.

Etymologisch bestaat het woord uit geleerd, het voltooid deelwoord van leren, met het suffix -heid dat een abstract zelfstandig naamwoord vormt. Een verwante term is eruditie, die vooral een formele of literaire connotatie heeft en soms preciezer wijst op intellectuele verfijning.

In het hedendaagse gebruik komt geleerdheid vooral voor in formele, academische of historische contexten. Het verwijst naar een geestelijke houding van zorgvuldig denken, systematiek en reflectie, naast feitelijke kennis. In dagelijkse taal wordt vaker van kennis of vakkennis gesproken; geleerdheid kan een wat prestigieuze of pretentieuze nuance dragen, afhankelijk van de context.

Historisch heeft geleerdheid een prominente rol gespeeld in de Europese en Nederlandse intellectuele traditie. Universiteiten, bibliotheken en academische verenigingen dragen bij aan het beeld van een gemeenschap van geleerden die kennis vergaren, toetsen en doorgeven. Tegenwoordig blijft geleerdheid relevant in beschrijvende en historische teksten over intellectuele cultuur, maar wordt ze meestal gepaard met termen als wetenschappelijk denken en vakkennis.