pretentieuze

Pretentieuze is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat “pretentieus” betekent: iemand of iets dat probeert indruk te maken door zich als belangrijker, verstandiger of verfijnder voor te doen dan het werkelijk is. Het beschrijft vaak gedrag, taal of stijl die bedoeld is om bewondering of indruk te wekken, maar als overdreven of geforceerd wordt gezien.

Etymologie en betekenisontwikkeling: het woord komt van het Franse prétentieux, via het Latijnse praetensus (verlengd, uitgerekt). In het Nederlands is pretentieuze de gebruikelijke attributieve vorm om naar een zelfstandig naamwoord te verwijzen: een pretentieuze houding, pretentieuze taal, pretentieuze kunst.

Gebruik en connotatie: pretentieuze uitdrukkingen hebben meestal een negatieve lading en worden in informele, literaire of mediacontent gehanteerd om kritiek te leveren op posevertoon of gebrek aan authenticiteit. Het woord kan neutraal of metafoorachtig worden ingezet, maar blijft in de meeste gevallen pejoratief.

Varianten en verwante termen: de basisvorm is pretentieus; pretentieuze is de gebruikelijke vorm voor beschrijving van een zelfstandig naamwoord. Het is verwant aan woorden als opschepperig, pompeus of overdreven, en tegengesteld aan bescheiden of nuchter. Het begrip heeft ook een eksterne formatie in andere talen, zoals prétentieux in het Frans.

Zie ook: pretentie, pretentieus (Engels: pretentious; Frans: prétentieux).