gegevenslek

Een gegevenslek is een incident waarbij persoonsgegevens of andere gevoelige data onbedoeld toegankelijk of beschikbaar komen voor onbevoegden. Het kan extern plaatsvinden door een hacker, maar ook intern ontstaan door menselijke fout, misconfiguratie, verlies of diefstal van apparaten. Gegevenslekken kunnen voorkomen in e-mail, cloudopslag, databases en back-ups en betreffen zowel privégegevens als bedrijfsdata of intellectueel eigendom.

Oorzaken en vormen van lekken zijn onder meer phishing, malware, zwakke wachtwoorden, onbeveiligde netwerken, foutief verzonden berichten en fouten bij gegevensoverdracht. Lekken kunnen tijdelijk of langdurig zijn en variëren van een enkele fout tot grootschalige compromis. Ze kunnen ontworpen of per ongeluk plaatsvinden en kunnen zowel persoons- als bedrijfsdata treffen.

Gevolgen van gegevenslekken variëren sterk maar kunnen privacy-schade voor betrokkenen, reputatieschade voor organisaties en operationele verstoringen betekenen. Juridisch gezien vereist de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG/GDPR) in veel rechtsgebieden melding van datalekken die een risico vormen voor de rechten en vrijheden van betrokkenen. Overtredingen kunnen leiden tot boetes, claims en strengere toezichtmaatregelen.

Detectie en meldplicht vallen samen met beveiligingsmonitoring en incidentrespons. Organisaties moeten lekken zo snel mogelijk detecteren, beoordelen of er een risico is en, afhankelijk van de geldende regelgeving, de bevoegde toezichthouder en soms de betrokkenen informeren binnen de gestelde termijn.

Preventie van gegevenslekken vraagt om technische en organisatorische maatregelen: encryptie van data zowel in rust als tijdens overdracht, strikt toegangsbeheer en least privilege, datareductie en classificatie, regelmatige patching en back-ups, duidelijke incidentresponsplannen en training van personeel. Een proactieve aanpak combineert preventie, detectie en snelle mitigatie.