frictie

Frictie is de weerstand die optreedt wanneer twee oppervlakken in contact bewegen ten opzichte van elkaar, of dit proberen te doen. De weerstand ontstaat door de microscopische interactie van oppervlakken en door eventuele tussenlagen zoals stof, vloeistoffen of smeermiddelen tussen de contactpunten. Frictie kost energie, wat leidt tot warmteontwikkeling en mogelijk slijtage van de betrokken materialen.

Er zijn twee hoofdtypen: statische frictie, die moet worden overwonnen om beweging te starten, en kinetische (of dynamische) frictie tijdens beweging. In eenvoudige modellen wordt de wrijvingskracht weergegeven als Ff = μN, waarbij μ de coëfficiënt van wrijving is en N de normaalkracht. Meestal geldt μs ≥ μk.

Factoren die frictie beïnvloeden zijn onder meer de aard en hardheid van de oppervlakken, de oppervlaktekwaliteit (ruwheid), de aanwezigheid en soort smeermiddel, temperatuur en druk. Ook de snelheid van beweging en de contactdruk spelen een rol; in veel systemen kan frictie afnemen bij smering of bij hogere snelheden, terwijl deze kan toenemen bij grotere druk.

Naast twee hoofdtypen bestaan er ook rolfrictie (weerstand bij het rollen van een object) en wrijving in vloeistoffen (viskeuze of fluïdfrictie). Wrijving gaat vaak gepaard met slijtage; herhaalde of hevige wrijving kan leiden tot materiaalverlies of vervorming van de contactoppervlakken.

Tribologie is de wetenschap die frictie, slijtage en smering bestudeert. Toepassingen en overwegingen bestrijken remmen en schijfklauwen, banden, lagers en mechanische verbindingen. Praktische beheersing van frictie gebeurt via materiaalkeuze, oppervlaktebehandeling en het inzetten van geschikte smeermiddelen of lagertechnologie.