dynastische

Dynastische is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betrekking heeft op een dynastie. Het wordt gebruikt om zaken te beschrijven die te maken hebben met de erfelijke of familiegedomineerde opeenvolging van macht, met name in monarchieën, maar ook in bredere politieke en sociale contexten. Het verwijst naar systemen, praktijken of netwerken waarbij de macht in een bepaalde familie of huis blijft gedurende opeenvolgende generaties.

Etymologie en vorm: dynastische is de attributieve vorm van het adjectief dynastisch. Het woord is afgeleid van dynastie, afkomstig uit het Franse dynastie en verwant aan het Duitse Dynastie; de wortel ligt in de oudere Oosterrijnse en Griekse termen voor heersers. In het Nederlands wordt dynastisch gebruikt voor het bijvoeglijk beschrijven van zaken die met dynastieën te maken hebben, terwijl dynastiek minder gebruikelijk is.

Toepassingen en context: in de historiografie verwijst dynastische politiek naar machtssystemen die op generaties lang door familiebanden wordt doorgegeven. Dynastische huwelijken werden ingezet om allianties te vormen en legitieme claims te versterken. Dynastische structuren beïnvloeden legitimatie, erfopvolging en soms de vorming van grenzen en allianties. In literatuur en cultuurwetenschap wordt het begrip gebruikt om samenlevingen of fictieve rijken te beschrijven waarin familiebanden centraal staan.

Zie ook: monarchie, erfopvolging, dynastie, erfelijk bestuur, huwelijksallianties, dynastische politiek.