coördinatenmeettechniek

Coördinatenmeettechniek is een metrologische methode om ruimtelijke coördinaten van punten op een object nauwkeurig te bepalen met behulp van een coördinatenmeetmachine (CMM) en een referentiesysteem. CMM’s bestaan in verschillende configuraties, zoals brug-CMM’s, draagbare arm-CMM’s en systemen met optische of laser-scan sensoren. De meetkop werkt doorgaans met een tastprobe en/of niet-contact sensoren zoals optische camera’s of laser- of structured-light sensoren. Doel is het vastleggen van de positie van punten, lijnen en oppervlakken, zodat vormen en afwijkingen in kaart gebracht kunnen worden.

Het meetproces omvat planning, kalibratie en uitvoering. Een meetplan bepaalt welke kenmerken worden gemeten (bijvoorbeeld punten, lijnen, vlakken, gaten), welke referentie-datum wordt gebruikt en welke toleranties gelden. De verzamelde meetpunten worden vergeleken met CAD-nominalen of met een referentiemodel; afwijkingen worden berekend en gerapporteerd. De nauwkeurigheid is afhankelijk van de machineconfiguratie, de gekozen probe, de temperatuur en de mate van kalibratie.

Toepassingen en standaarden: Coördinatenmeettechniek vindt brede toepassing in de mechanische maakindustrie voor kwaliteitscontrole, fit en assemblage, en vaak ook voor reverse engineering. ISO 10360-reeksen definiëren acceptatietesten en kalibratieprocedures voor CMM’s, terwijl ISO/IEC 17025 relevant is voor laboratoriumcompetenties en kalibratieplaatsen. De techniek ondersteunt geometrische toleranties volgens GD&T en levert doorgaans gedetailleerde rapportages over vorm- en positieafwijkingen.