combinatieantibiotica

Combinatieantibiotica is een behandelstrategie waarbij twee of meer antibiotica gelijktijdig worden gebruikt om een infectie te bestrijden. Dit kan bestaan uit vaste combinatie preparaten (een enkel medicijn met twee actieve stoffen) of uit losse antibiotica die samen worden voorgeschreven.

Redenen voor combinatieantibiotica zijn onder meer het vergroten van het antibacteriële spectrum wanneer de verwekker onbekend is of bij polymicrobiële infecties, het nastreven van synergistische activiteit waarbij de middelen elkaar versterken, en het voorkomen van resistentie bij ernstige of levensbedreigende infecties door meerdere targets tegelijk aan te pakken. Daarnaast kan combinatiebehandeling bij bepaalde klinische scenario’s noodzakelijk zijn om snelle, brede activiteit te waarborgen.

Toepassingsgebieden variëren. Fixed-dose combinaties zoals amoxicilline-clavulaanzuur en piperacillinetazobactam worden vaak gebruikt bij luchtweginfecties, huid- en weke delen-infecties en intra-abdominale infecties. Voor tuberculose is standaard combinatiebehandeling met meerdere antibiotica (bijvoorbeeld rifampicine, isoniazide, pyrazinamide en ethambutol) noodzakelijk om resistentie te voorkomen. Bij specifieke infecties zoals endocarditis kan een bèta-lactam gecombineerd worden met een aminoglycoside om synergistische bacteriedoding te bevorderen.

Nadelen en risico’s bestaan ook. Combinaties kunnen leiden tot verhoogde toxiciteit en geneesmiddelinteracties, kostenverzwaring en een complexere therapie. In sommige gevallen kan antagonisme optreden, of kan een bredere toepassing bijdragen aan de opkomst van resistente stammen. Daarom worden combinatietherapieën overwogen op basis van het pathogeen en de klinische situatie, en afgestemd op richtlijnen voor antibioticabeheer.