chelatietherapie

Chelatie- of chelaatietherapie is een medische benadering waarbij chelatieve middelen worden gebruikt om metalen in het lichaam te binden, zodat ze als stabiele complexen via de urine of bile uitgescheiden kunnen worden. Chelatoren versterken de binding tussen het metaal en het molecuul, waardoor giftige metalen sneller uit het lichaam verdwijnen. De behandeling kan intraveneus of oraal worden gegeven en vindt meestal plaats onder klinisch toezicht, met monitoring van nierfunctie, elektrolyten en leverwaarde.

Toepassingen en indicaties zijn onder meer vergiftiging met zware metalen zoals lood, kwik en arsenicum, waarbij snelle verwijdering van het metaal essentieel is. Bestaande aandoeningen zoals ijzerstapeling (bijvoorbeeld ijzerstapelingsziekte) kunnen met specifieke chelatietherapie worden behandeld, en bij de Wilson‑ziekte wordt koper via chelatie geprobeerd te verwijderen. Buiten deze erkende indicaties is chelatiebehandeling ook in de kanker en bij sommige cardiovasculaire claims aangeboden, maar de bewijskracht daarvoor is beperkt en niet algemeen aanvaard.

Chelatoren omvatten verschillende stoffen, zoals EDTA, DMSA, DMPS, penicillamine en deferoxamine, die gekozen worden op basis van het specifieke metaal en de klinische situatie. Het behandelingsregime kan variëren in duur en dosering en vereist vaak intensieve monitoring vanwege mogelijke bijwerkingen.

Veiligheids- en risico-overwegingen zijn essentieel: nefrotoxiciteit, elektrolytstoornissen, hypocalciëmie, allergische reacties en interacties met andere medicijnen kunnen optreden. Chelatie kan ook mineralen uitscheiden, wat correctiebehoeften met zich meebrengt. De therapie is niet geschikt voor alle patiënten en is in sommige landen gereguleerd als behandeling voor specifieke vergiftigingen; buiten erkende indicaties wordt het meestal met voorzichtigheid toegepast en onder streng medisch toezicht.