celschade

Celschade is een term uit de biologie en geneeskunde die verwijst naar schade aan cellen die hun structuur of functie aantast. Celschade kan reversibel zijn als herstel mogelijk is, maar bij hevige of voortdurende stress kan het leiden tot celsterfte en beschadiging van weefsel. De exacte uitkomst hangt af van de oorzaak, de duur van de stress en het vermogen van het weefsel tot reparatie.

Oorzaken en mechanismen: Celschade kan worden veroorzaakt door ischemie en hypoxie, toxische stoffen, infecties, straling, mechanische factoren of oxidatieve stress door vrije radicalen. Aangetaste cellen kunnen afstappen naar apoptose (geprogrammeerde celdood) of necrose (onomkeerbare celschade en ontsteking). Autophagie kan daarbij een rol spelen als celcomponenten worden afgebroken en hergebruikt.

Gevolgen en herstel: In weefsels kan celschade leiden tot functieverlies, ontsteking en littekenvorming. Sommige celtypen kunnen regenereren of herstellen; bij andere cellen is herstel beperkt, wat langetermijnfunctieverlies tot gevolg kan hebben. Preventie en behandeling richten zich op het vermijden van schadelijke prikkels, het leveren van voldoende zuurstof en voedingsstoffen, en het beperken van oxidatieve stress.

Detectie en context: Celschade wordt in onderzoek en kliniek beoordeeld met histopathologie, moleculaire markers en beeldvorming afhankelijk van het aangetaste weefsel. Voorbeelden waarin celschade een rol speelt, zijn ischemische beroertes en hartinfarcten, toxische lever- of nierbeschadiging, en huidbeschadiging door straling of UV.