calciumsulfaatdihydraat

Calciumsulfaatdihydraat, CaSO4·2H2O, is het dihydraat van calciumsulfaat. Het komt in de natuur voor als het mineraal gips (gypsum) en vormt zich in sedimentaire afzettingen door verdamping van zout water. Gypsum kan in kristallijne, massieve of vezelige vormen voorkomen.

Eigenschappen: Calciumsulfaatdihydraat is een witte tot kleurloze stof met een relatief lage hardheid (ongeveer 2 op de Mohs-schaal) en een dichtheid van circa 2,3 g/cm3. Het lost beperkt op in water, circa 2 g/L bij 20°C. De stof kristalliseert in een monoclinische systeem en kan voorkomen als kristallen, fibriërig materiaal of in macromassieve stappen. Bij verhitting verliest het water en ontstaat calciumsofraathemihydraat (CaSO4·0,5H2O), wat bekend is als gipspleister; opnieuw toevoegen van water zet het terug om tot dihydraat.

Voorkomen en productie: Natuurlijke gipsafzettingen leveren ruw gips en meestal wordt het gewonnen voor industrieel gebruik. Gips kan ook synthetisch worden geproduceerd als bijproduct van bepaalde chemische processen of als grondstof in verschillende verwerkingsstromen.

Toepassingen: In de bouw wordt calciumsulfaatdihydraat gebruikt in gipsplaten, gipspleister en als procestoevoeging die de stelreactie in cement kan beïnvloeden. In de landbouw dient het als leverancier van calcium en zwavel en verbetert het de bodemstructuur en drainage. In de tandtechniek en bij modellering wordt gips gebruikt voor afdraaien en afgietsels. Ook als voedseladditief (E516) dient het als antiklonter- of stabilisatiemiddel.

Veiligheid: Het stof kan irritatie van ogen en luchtwegen veroorzaken; bij werken met fijn stof is geschikte stofafzuiging en persoonlijke beschermingsmiddelen aan te raden. Calciumsulfaatdihydraat is over het algemeen weinig toxisch, maar langdurige blootstelling aan stof moet voorkomen worden.