bloedgasanalyses

Bloedgasanalyse is een klinisch chemisch onderzoek van bloed om de zuur-base status, de gaswisseling en de metabole toestand vast te stellen. De meting wordt meestal uitgevoerd met arterieel bloed, bijvoorbeeld uit een arteriële slagader of een arteriële lijn; veneus bloed kan in sommige situaties een alternatief zijn, maar de interpretatie verschilt vaak sterk. Het doel is inzicht krijgen in pH, zuurstoftension (PaO2), koolstofdioxtension (PaCO2) en bicarbonaat (HCO3-), plus vaak aanvullende parameters zoals base excess en lactaat.

Tijdens een bloedgasanalyse worden doorgaans de volgende waarden gerapporteerd: pH, PaO2, PaCO2, HCO3-, en base excess. Soms wordt ook zuur-base afleiding gegeven zoals anion gap of lactaat en SaO2. Normale referentiewaarden variëren per laboratorium, maar globale normen zijn ongeveer: pH 7,35–7,45; PaO2 ~75–100 mmHg; PaCO2 ~35–45 mmHg; HCO3- ~22–28 mEq/L; base excess rond -2 tot +2 mEq/L. Lactaat normaal ongeveer 0,5–2,0 mmol/L.

Procedure en preanalytische overwegingen: arteriële punctie of lijnpunctie, gebruik van een heparine-samengsel, monteren zonder luchtbellen, en directe analyse om veranderingen door CO2-daling te voorkomen. Uitslagen moeten snel worden geïnterpreteerd in de klinische context, omdat zuur-base patronen kunnen wisselen door compensatie of snelle klinische veranderingen. Interpretatie omvat het classificeren van ademhalings- versus metabole aandoeningen, gecompenseerd versus niet-gecompenseerd, en het zoeken naar onderliggende oorzaken zoals hypoventilatie, longpathologie, lactaattoename of metabole alkalose/acidose.

Beperkingen: pre-analytische factoren, tijd tussen afname en analyse, en het feit dat arterieel bloed mogelijk de toestand van weefselperfusie anders weerspiegelt dan veneus bloed. Bloedgasanalyses blijven essentieel in IC-, ER-, anaesthesie- en neonatalzorg.