besmettelijkheid

Besmettelijkheid is de mate waarin een ziekteverwekker overdraagbaar is van een geïnfecteerde persoon naar een andere persoon. Het is een combinatie van hoe gemakkelijk een ziekte zich verspreidt en hoe lang iemand besmettelijk is. In epidemiologie worden eigenschappen zoals het basisreproductiegetal (R0) en het effectieve reproductiegetal (Rt) gebruikt om de potentie van verspreiding te kwantificeren. Ook de generatie-tijd en de duur van de besmettelijke fase spelen een rol.

Ziektes kunnen via verschillende routes worden overgedragen, zoals direct contact met besmette personen, druppels uit hoesten of niezen, aerosolen in de lucht, besmette voorwerpen of voedsel, water of door vectoren. Sommige aandoeningen worden ook via asymptomatische of pre-symptomatische fasen overgedragen. De transmissieroute beïnvloed de maatregelen die nodig zijn om verspreiding te beperken.

Factoren die de besmettelijkheid beïnvloeden zijn onder meer eigenschappen van de ziekteverwekker (zoals infectieuze dosis, stabiliteit buiten het lichaam en virale load), de immunologische toestand en het gedrag van de gastheer, en omgevingsomstandigheden zoals ventilatie en hygiëne. Asymptomatische transmissie, seizoenale variaties en de duur van de besmettelijke periode kunnen de dynamiek van uitbraken significant beïnvloeden.

Voor de bestrijding van ziekteuitbraken oefenen publieke gezondheidsmaatregelen zich op het verlagen van besmettelijkheid via vaccinatie, handhygiëne, mond-neusmaskers, ventilatie en zodat mogelijk isolatie en contactopsporing. Begrip van besmettelijkheid helpt bij het bepalen van risicogebieden, doelgerichte maatregelen en de timing van interventies. Verschillende ziekten variëren sterk in besmettelijkheid en vereisen passende responsstrategieën.