belastingsniveaus

Belastingsniveaus zijn de verschillende tariefklassen die gelden onder een belastingstelsel. Bij veel belastingen wordt het te betalen bedrag bepaald door het inkomen of de besteding. In het bijzonder bij inkomstenbelasting worden de inkomsten verdeeld over schijven, waarbij elk deel tegen een ander tarief wordt belast.

Een kenmerk van belastingsniveaus is progressiviteit: hogere inkomens betalen over een groter deel van hun inkomen een hoger tarief. Het tarief dat geldt voor een schijf wordt het marginale tarief genoemd; het gemiddelde tarief over het hele inkomen ligt doorgaans lager dan het hoogste marginale tarief. De combinatie van meerdere schijven bepaalt de totale belastingdruk.

Belastingsniveaus bestaan vaak per belastingtype, zoals inkomstenbelasting, sociale premies of omzetbelasting. Schijven en tarieven kunnen ook verschillen per land, regio en periode, en zijn vaak onderhevig aan indexering zodat de kloof tussen de schijven niet verder verschuift door inflatie.

Overheden bepalen belastingschijven en tarieven op basis van beleidsdoelen zoals inkomstenverdeling, financiering van openbare diensten en economische prikkels. Tarieven kunnen jaarlijks aangepast worden in de begroting en, in veel systemen, gecompenseerd via heffingskortingen of aftrekposten die de feitelijke druk voor individuen veranderen.

Kritiek op belastingsniveaus richt zich op complexiteit, uitvoerbaarheid en mogelijke negatieve effecten op arbeidsparticipatie of investeringen. Voor- en nadelen worden vaak afgewogen in politieke besluitvorming.

Een vereenvoudigd voorbeeld: een systeem met drie schijven kan 0–20.000 tegen 10%, 20.000–60.000 tegen 20% en boven 60.000 tegen 30% belastingen heffen. Dit illustreert hoe het marginale tarief stijgt en het effectieve tarief afhankelijk is van de omvang van het inkomen.