heffen

Het werkwoord heffen in het Nederlands heeft verschillende verwante betekenissen die samenhangen met het idee van optillen of opleggen. In de meest letterlijke zin betekent het ‘iets omhoog tillen of opheffen’, bijvoorbeeld een doos optillen of het gewicht omhoog brengen tijdens gewichtheffen. Daarnaast wordt het gebruikt in figuurlijke zin, zoals het opleggen of innen van geld via belastingen of heffingen. Ook in sport en techniek komt gewichtheffen voor, waar men letterlijk gewicht omhoog tilt.

Een belangrijke tweede betekenis is het opleggen of innen van geld door overheden of organisaties. Men spreekt dan van het heffen van belastingen, heffingen of bijdragen. Het zelfstandig naamwoord heffing verwijst naar de aanslag, de maatregel of de opbrengst die uit zo’n heffing voortvloeit.

Grammaticaal is heffen een onregelmatig werkwoord. In de tegenwoordige tijd vormen de eerste persoon enkelvoud ik hef en de derde persoon enkelvoud hij/heft; wij heffen (en jullie/heffen). De verleden tijd is hief (onregelmatig), en het voltooid deelwoord is geheven. De aanduiding voor de voltooide tijd wordt meestal met hebben vervoegd: ik heb geheven, wij hebben geheven.

Zie ook voorbeelden zoals: hij heft de doos op; de overheid heft belasting op inkomens; in de sportpraktijk wordt gewichtheffen beoefend. Etymologisch komt heffen uit het Oudnederlands en is verwant aan het Duitse heben en het Engelse heave, alle met dezelfde kernbetekenis van optillen of verhogen.