onderhevig

Onderhevig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iemand of iets vatbaar is voor een bepaalde toestand, factor of situatie. De gebruikelijke combinatie is 'onderhevig aan', gevolgd door een zelfstandig naamwoord of nominale woordgroep: onderhevig aan veranderingen, onderhevig aan stress, onderhevig aan ziekte. Het woord kan verwijzen naar mensen, organisaties of systemen.

Het woord komt vooral voor in formele of officiële taal, zoals medische richtlijnen, verzekeringsvoorwaarden en juridische teksten. Het kan predicatief worden gebruikt, bijvoorbeeld: De patiënt is onderhevig aan behandeling, of De organisatie is onderhevig aan regelgeving. Daarmee wordt aangegeven dat er sprake is van blootstelling aan een conditionele invloed waaraan men doorgaans geen controle heeft.

Synoniemen en verwante termen zijn onder andere vatbaar voor en gevoelig voor. Het nuanceverschil is subtiel: onderhevig wijst meestal op blootstelling aan externe factoren of voorwaarden, vaak met een zekere mate van oncontroleerbaarheid; vatbaar voor en gevoelig voor leggen meer de nadruk op ontvankelijkheid of gevoeligheid voor prikkels of veranderingen.

In het Engels wordt onderhevig doorgaans vertaald met 'subject to' of, afhankelijk van de context, 'liable to'. De term helpt duidelijk te maken dat een entiteit onderworpen is aan een bepaalde omstandigheid die invloed kan hebben op zijn toestand of handelen.