antikoagulantbehandling

Antikoagulantbehandeling omvat het gebruik van medicijnen die de bloedstolling remmen om trombose te voorkomen of te behandelen. Het wordt toegepast bij aandoeningen zoals atriumfibrilleren met hoog risico op beroerte, diepe veneuze trombose, longembolie en na bepaalde hartklepoperaties.

De belangrijkste klassen zijn vitamine K-antagonisten (bijv. warfarine) en directe orale anticoagulantia (DOACs) zoals apixaban, rivaroxaban, dabigatran en edoxaban. In sommige klinische situaties wordt ook heparine gebruikt, bijvoorbeeld als inleiding of voor perioperatieve bridging. DOACs hebben meestal vaste doseringen en vereisen minder regelmatige bloedcontrole dan warfarine, maar vereisen wel beoordeling van nierfunctie en leverfunctie. Warfarine vereist regelmatig INR-controle en kan gepaard gaan met dieetbeperkingen rondom vitamine K-rijke voeding.

De keuze hangt af van de onderliggende aandoening, medicijninteracties, nierfunctie en of de patiënt mechanische hartkleppen heeft (waar warfarine meestal de voorkeur heeft). Voedings- en medicijninteracties kunnen de werking beïnvloeden, naast een bloedingrisico als belangrijkste bijwerkingen.

Perioperatief management vereist vaak het tijdelijk stoppen van antikoagulantia; bij hoog tromboserisico kan bridging met heparine plaatsvinden. Reversie van antikoagulatie is mogelijk: warfarine kan worden opgeheven met vitamine K (eventueel met FFP of PCC); DOACs hebben specifieke antidota zoals idarucizumab voor dabigatran en andexanet alfa voor factor Xa-remmers; bij nood kan PCC worden gebruikt als empirische reversie. Het behandelplan wordt afgestemd op de indicatie, klinische toestand en patiëntkenmerken.