Home

actiefpassief

Actief-passief is een begrip uit de grammatica dat de tegenstelling beschrijft tussen actieve en passieve stem. In de actieve stem voert het onderwerp de handeling uit: bijvoorbeeld “De leraar geeft les.” In de passieve stem ondergaat het onderwerp de handeling en kan het agenten worden genoemd of weggelaten: bijvoorbeeld “Les wordt door de leraar gegeven.”

Vorm en constructie. In het Nederlands gebeurt de passieve vorm meestal met een vorm van het hulpwerkwoord

Toepassing en stijl. Niet elk werkwoord kan op natuurlijke wijze in de passieve vorm worden gezet; vooral

Functie. Het actief-passieve contrast is een belangrijk hulpmiddel bij informatie-structuur en stijl. Actieve zinnen zijn meestal

Zie ook: actieve stem, lijdende vorm, passieve constructies.

worden
en
het
voltooid
deelwoord
van
het
hoofdwerkwoord:
“Worden
+
voltooid
deelwoord”
(heden:
“wordt
gegeven”;
verleden:
“werd
gegeven”).
Voor
voltooidheden
gebruik
je
een
vorm
van
zijn:
“is/was
gegeven.”
Het
onderwerp
van
de
zin
is
doorgaans
de
lijdende
partij,
de
zaak
die
de
handeling
ondergaat.
De
agent
kan
worden
toegevoegd
met
een
door-phrase:
“door
de
leraar.”
Een
impersonal
of
onpersoonlijke
passieve
constructie
is
ook
mogelijk:
“Er
wordt
gelachen”
of
“Er
wordt
gewerkt.”
transitieve
werkwoorden
lenen
zich
hiervoor.
Passieve
zinnen
worden
vaak
gebruikt
om
de
nadruk
te
leggen
op
de
handeling
of
het
effect
daarvan,
of
wanneer
de
uitvoerder
onbekend
of
onbelangrijk
is.
In
formele
of
beleidsmatige
teksten
geldt
de
passieve
stem
soms
als
passender
dan
de
actieve.
directer
en
duidelijker,
passieve
zinnen
kunnen
afstand
creëren
of
formeler
klinken.