Zysticerken

Zysticerken zijn larvale cysten die voorkomen bij bepaalde lintwormen uit het geslacht Taenia, met name Taenia solium en Taenia saginata. Ze vormen de tussengastheerfase in de levenscyclus: ze ontwikkelen zich in de spierweefsels van tussengastheren zoals varkens en runderen en kunnen ook bij mensen voorkomen als cysticercose ontstaat door besmetting met eieren. Een zysticerk bestaat uit een met vocht gevulde blaas met daarin een invaginabele kop (scolex) van de lintworm.

Levenscyclus: eieren worden uitgescheiden in de ontlasting van een mens met een volwassen Taenia solium- of Taenia saginata-infectie. Een tussengastheer (varken of rund) eet de eieren en daarin ontwikkelen oncosferen zich tot cysticerken in spierweefsel. Wanneer mensen rauw of onvoldoende verhit vlees van een besmet tussengastheer consumeren, kunnen de cysticerken uitgroeien tot volwassen lintwormen in de dunne darm. Tegelijk kunnen mensen ook cysticercose ontwikkelen als ze eieren via de fecaal-oral route innemen, waarna larven in weefsels elders in het lichaam verschijnen, waaronder de hersenen, ogen en skeletspieren.

Ziektebeeld en diagnostiek: cysticerci in spieren of ogen veroorzaken vaak diagnostische klachten bij vleeseters, terwijl cysticercose in de hersenen (neurocysticercose) kan leiden tot epileptische aanvallen, hoofdpijn en neurologische verschijnselen. Diagnostiek omvat beeldvorming (CT of MRI), serologie en soms histologisch onderzoek van vermoedelijke cysten.

Behandeling en preventie: behandeling van cysticercose kan bestaan uit antiparasitaire medicatie zoals albendazole of praziquantel, vaak in combinatie met ontstekingsremmers om ontstekingsreacties te beperken. Intestinale taeniasis wordt behandeld met antiparasitaire middelen. Preventie richt zich op goede sanitaire voorzieningen, preventie van fecale besmetting, en voldoende verhitting van varkens- en rundvleesproducten, evenals vleesinspectie.