Zintuigweefsels

Zintuigweefsels zijn gespecialiseerde weefsels die zintuigcellen bevatten en verantwoordelijk zijn voor het detecteren van prikkels uit de omgeving en het omzetten van die prikkels in zenuwsignalen die naar de hersenen worden gestuurd.

Deze weefsels maken deel uit van de zintuigen en bestaan meestal uit zintuigcellen (receptorcellen) en steuncellen, soms aangevuld met ondersteunende of secretorische structuren. De receptorcellen vangen prikkels op en zetten die omzetting (transductie) om in elektrische impulsen die via afferente zenuwvezels naar het centrale zenuwstelsel leiden. De exacte structuur varieert per zintuig en per soort prikkel: mechanoreceptoren detecteren druk of wrijving; fotoreceptoren reageren op licht; chemische receptoren reageren op chemische stoffen (zoals smaak en geur); thermoreceptoren reageren op temperatuur; nociceptoren geven pijnsignalen.

Voorbeelden: in het oog bevinden zich fotoreceptoren (staven en kegels) in de retina; in het oor bevinden zich haarcellen in het slakkenhuis die geluid en beweging waarnemen; in de tong en mondholte bevinden zich smaakreceptoren in smaakpapillen; in het neusslijmvlies bevinden zich reukzintuigen; op de huid bevinden zich mechanoreceptoren zoals Merkel-cellen, Meissner-lichaampjes, Pacinische lichaampjes en Ruffini-organen, die aanraking, druk, temperatuur en pijn registreren.

Zintuigweefsels zijn vaak nauw verbonden met het zenuwstelsel en kunnen zich aanpassen aan langdurige prikkels (adaptatie). Aandoeningen in zintuigweefsels kunnen leiden tot sensorische stoornissen.