smaakpapillen

Smaakpapillen zijn gespecialiseerde sensoren die de smaakwaarneming mogelijk maken. Ze bevinden zich vooral op de tong, maar ook in delen van de keel en het gehemelte. Elke smaakknop bevat smaakcellen en ondersteunende cellen die reageren op chemische stoffen in voedsel en dranken.

Smaakknoppen komen voor in verschillende papillen: fungiform papillen aan de voorkant en zijkanten van de tong bevatten talrijke knoppen; circumvallate papillen bevinden zich achterin; foliate papillen langs de randen. Filiform papillen geven textuur maar bevatten weinig tot geen smaakknoppen.

In elke knop vind je smaakcellen die prikkels detecteren. Er zijn verschillende typen cellen: receptorcellen voor zoet, umami en bitter (type II) en cellen die zuur detecteren (type III). Zoutprikkels kunnen via ionkanalen werken. Bij prikkels komt neurotransmitter vrij, meestal ATP, die de aangrenzende zenuwvezels activeert.

De smaakimpulsen worden via de craniale zenuwen VII (facialis), IX (glossopharyngeus) en X (vagus) naar de hersenstam gevoerd (nucleus tractus solitarius), vervolgens naar de thalamus en ten slotte naar de gustatorische cortex in de insula en het operculum. Geur en textuur beïnvloeden de perceptie van smaak.

Smaakcellen vernieuwen zich voortdurend; de levensduur is doorgaans 10 tot 14 dagen. Het smaakkvermogen kan afnemen met ouderdom, ziekte of medicijngebruik, wat kan leiden tot ageusia of hypogeusia en invloed hebben op eetlust en voedingsinname.