Ziekteprocessen

Ziekteprocessen verwijzen naar de biologische en fysiologische veranderingen die ten grondslag liggen aan ziekte en disfunctie bij mensen. Ze ontstaan uit een wisselwerking van genetische factoren, omgevingsinvloeden, infecties, en stoornissen in regulerende systemen zoals het immuunsysteem en de stofwisseling. Het begrip omvat zowel de initiatie van een probleem als de cascade van gebeurtenissen die leidt tot symptomen, afwijkingen en mogelijk schade aan weefsels.

Ziekteprocessen worden vaak onderverdeeld in categorieën zoals infectieuze processen (door bacteriën, virussen, schimmels), ontstekings- en immuunprocessen, metabole en stofwisselingsstoornissen, neoplastische veranderingen, en degeneratieve of vasculaire aandoeningen. In veel gevallen treden meerdere processen tegelijk op.

De mechanismen betreffen cellulaire schade en dood (necrose, apoptose), oxidatieve stress, en dysregulatie van signaalroutes; mediator-systemen zoals cytokinen; en weefselreacties zoals ontsteking, fibrose en angiogenese. Herstelmechanismen zoals reparatie en remodellering kunnen leiden tot littekenvorming of restitutie van functie, of, bij chronische processen, tot blijvende disfunctie.

Begrip van ziekteprocessen helpt bij diagnostiek, prognose en behandeling. Dat gebeurt via klinische observatie, histopathologie, beeldvorming, en biomarkers die een bepaald proces karakteriseren. Bestudering van ziekteprocessen gebeurt op macroniveau (organen en systemen) en op microniveau (cellen, moleculen en signaalwegen), met behulp van dierstudies, celkweekmodellen en klinische studies.

Veelvoorkomende voorbeelden illustreren de toepasbaarheid: atherosclerose als proces van endotheelschade en inflammatoire response; diabetes mellitus met metabole dysregulatie en microvasculaire complicaties; pneumonie als ontstekingsreactie op infectie; kankerontwikkeling als groei en mutatie-gedreven proces; auto-immuunziekten als immuunregulatie falen.