Werkwoordconjugatie

Werkwoordconjugatie is de vormverandering van werkwoorden om aan te geven wie iets doet, wanneer het gebeurt en onder welke grammaticale omstandigheden. In het Nederlands worden werkwoorden vervoegd naar persoon en getal (ik, jij, hij, wij, jullie, zij) en naar tijd, aspect en stem. Verba kunnen regelmatig (consistente regels volgen) of onregelmatig (onverwachte vormen) voorkomen.

De tegenwoordige tijd van regelmatige werkwoorden wordt meestal gevormd met de stam plus persoonsuitgangen: ik werk, jij werkt, hij werkt, wij werken, jullie werken, zij werken. De verleden tijd (verleden tijd) van regelmatige werkwoorden wordt gevormd met -de of -te afhankelijk van de klankregel: ik werkte, jij werkte, hij werkte, wij werkten, jullie werkten, zij werkten. Onregelmatige werkwoorden wisselen vaak van klank of krijgen andere uitgangen.

De voltooide tijd (voltooid deelwoord) combineert een hulpwerkwoord (hebben of zijn) met het voltooid deelwoord: ik heb gewerkt, hij is gegaan. De passieve stem in het Nederlands wordt gevormd met worden plus het voltooid deelwoord: het boek wordt gelezen. Toekomstige handelingen kunnen met zullen of met gaan (bijvoorbeeld Ik ga werken) uitgedrukt worden.

Modale werkwoorden als kunnen, mogen, moeten, willen en hoeven beïnvloeden de vervoeging en vaak samen met het hoofdwerkwoord. Scheidbare prefixwerkwoorden (opstaan, afmaken) veranderen de positie van de scheidbare prefix in bepaalde tijden (sta op, wordt opgehaald). Er bestaan ook onregelmatige stammen en stamveranderingen die apart leerbaar zijn.