Warmtebehandeld

Warmtebehandeld is een aanduiding voor materialen die een of meer warmtebehandelingen hebben ondergaan om de microstructuur en eigenschappen te wijzigen. Het begrip wordt vooral toegepast op metalen, zoals staal en legeringen, maar ook hout dat thermisch is behandeld kan onder deze term vallen. Doel is vaak het verbeteren van hardheid, sterkte, taaiheid of slijtageweerstand, of het verminderen van spanningen die tijdens productie zijn ontstaan.

Het proces bestaat uit het verwarmen tot een vooraf bepaalde temperatuur, het gedurende een bepaalde tijd aan die temperatuur houden, en vervolgens afkoelen op een gekozen wijze. De parameters—temperatuur, duur en koelsnelheid—bepalen de resulterende microstructuur en eigenschappen van het materiaal. Verschillende gevolgtrekkingen zijn mogelijk, afhankelijk van het basismateriaal en het gewenste eindgebruik.

Veelvoorkomende warmtebehandelingen bij metalen zijn onder meer gloeien of ontlaten (verlagen van hardheid en spanning, vergroten van ductiliteit); normaliseren (verfijnen van korrel en uniformeren van de structuur); harden en temperen (verhogen van hardheid en sterkte terwijl taaiheid beheersbaar blijft); en oppervlaktebehandelingen zoals nitreren en carbureren voor verhoogde slijtvastheid. Bij sommige legeringen kan verouderingsharding optreden, bijvoorbeeld verouderingsharding bij bepaalde aluminium- of staalsoorten.

Toepassingen en overwegingen: warmtebehandelde materialen komen veel voor in de auto-, machinebouw- en gereedschapindustrie waar specifieke combinaties van sterkte en taaiheid vereist zijn. De keuze voor een methode hangt af van het materiaal, de gewenste eigenschappen en kosten. Onjuiste parameters kunnen vervorming, scheuren of het optreden van interne spanningen veroorzaken, wat extra controle en testwerk vereist.