Volumieverlies

Volumieverlies is een term in het Nederlands die verwijst naar een daling van het volume van een object, materiaal of systeem over tijd. Het beschrijft een verandering in ruimte waarin de omvang kleiner wordt, meestal uitgedrukt als een percentage van het oorspronkelijke volume. De exacte betekenis verschilt per vakgebied, maar kernidee is een negatieve volumeverandering.

In de materiaalkunde en techniek ontstaat volumieverlies vaak door uitdroging of krimp tijdens uitharding, door thermische contractie bij temperatuurverandering, of door chemische reacties die veranderingen in volume veroorzaken. In de geologie of geotechniek kan volumieverlies ontstaan door verschuivingen en drukondersteuning die afname van poriënvolume veroorzaken. In biologie en geneeskunde verwijst volumieverlies vaak naar atrofie van weefsels of organen. In de voedings- en farmaceutische industrie kan uitdroging of kristallisatie eveneens tot volumeverlies leiden.

Metingen van volumieverlies kunnen plaatsvinden via directe volumemeting, vloeistofverplaatsing (Archimedes-principe), 3D-beeldvorming of door afleiden uit veranderingen in massa en dichtheid. De relatieve volumeverlies wordt vaak uitgedrukt als een percentage ten opzichte van het initiële volume.

Oorzaken variëren van vochtverlies, verdamping, desolvatisering en droogkristallisatie tot mechanische compressie en temperatuur- of chemische veranderingen. De gevolgen van volumieverlies kunnen de mechanische sterkte, passingen, afmetingen, prestaties en kosten beïnvloeden.

De term is afhankelijk van de context. In veel vakgebieden bestaan specifieke termen voor vergelijkbare concepten, zoals shrinkage, atrofie of densificatie, maar volumieverlies fungeert als overkoepelende beschrijving van negatieve volumeveranderingen.