Volksgezondheidbeleid

Volksgezondheidbeleid is het deel van het overheidsbeleid dat gericht is op de bescherming, bevordering en verbetering van de gezondheid van de bevolking. Het omvat ziektepreventie, gezondheidsbevordering, bescherming tegen gezondheidsrisico's zoals milieufactoren en voedselveiligheid, en de aanpak van gezondheidsnoodsituaties. Doelstellingen zijn onder meer het voorkomen van ziekten, het bevorderen van gezonde leefgewoonten en het verkleinen van gezondheidsverschillen tussen bevolkingsgroepen.

In Nederland is volksgezondheid zowel nationaal als lokaal georganiseerd. De centrale overheid stelt randvoorwaarden en wetgeving, zoals via de Wet publieke gezondheid en het Rijksvaccinatieprogramma. De uitvoering ligt primair bij de gemeenten, via de GGD’en (Gemeentelijke Openbare Gezondheidsdiensten), die samenwerken met zorgverleners, onderwijs en maatschappelijke organisaties. Op nationaal niveau leveren organisaties als het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) kennis, surveillance en advies, en worden middelen beschikbaar gesteld via het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Belangrijke instrumenten zijn vaccinatieprogramma's zoals het Rijksvaccinatieprogramma, bevolkingsonderzoeken, gezondheidsvoorlichting en leefstijlprogramma's, gezondheids- en milieutoezicht, en maatregelen op het gebied van voeding en alcohol. Surveillance en gegevensregistratie ondersteunen signalering, evaluatie en beleidsaanpassing.

Uitdagingen voor het volkgezondheidbeleid zijn onder meer een vergrijzende bevolking, een toenemende last van chronische ziekten, ongelijkheid in gezondheid, de noodzaak van effectieve samenwerking tussen verschillende overheden en sectoren, privacy- en databescherming, en de paraatheid bij crises zoals pandemieën en de effecten van klimaatverandering.