Verrassen

Verrassen is een Nederlands werkwoord met de betekenis iemand onverwacht blij of verbaasd maken, meestal door iets onverwachts te doen of te geven. Het kan verwijzen naar een positieve of neutrale verrassing en wordt veel gebruikt in alledaagse taal. Een gebruikelijke constructie is iemand verrassen, bijvoorbeeld: "Ik verras mijn vriend met een cadeau." Ook kan men zeggen: "Het nieuws verraste ons."

Conjugatie en vormen: infinitief verrassen; tegenwoordige tijd ik verras, jij/u verrast, hij/zij/u verrast, wij verrassen, jullie verrassen, zij verrassen; verleden tijd ik verraste, jij verraste, hij verraste, wij verrasten, jullie verrasten, zij verrasten; voltooide tijd ik heb verrast, jij hebt verrast, hij heeft verrast, wij hebben verrast, jullie hebben verrast, zij hebben verrast; deelwoord verrast.

Gebruik en constructies: verrassen vereist meestal een direct object, zoals een persoon of een groep: "Iemand verrassen" of "iemand verrassen met iets" (bijvoorbeeld: "verrassen met een cadeau"). Men spreekt ook van "verrassen door iets te doen" of "verrast worden door nieuws". Het werkwoord draagt doorgaans een positieve of neutrale toon; in zinsnedes kan het wat warmer of feestelijk klinken dan het synoniem verbazen.

Etymologie en nuance: de precieze etymologie is niet volledig eenduidig, maar verrassen is een samengestelde vorm met het voorvoegsel ver-. Het geeft vaak de indruk van verandering in toestand, namelijk van het onbekende naar het bekende door een positieve of onverwachte prikkel.

Synoniemen en onderscheid: verwonderen en verbazen zijn verwante termen. Verrassen legt doorgaans de nadruk op het doelbewuste veroorzaken van een prettige of verrassende ervaring, terwijl verbazen vaker verwijst naar een reactieve, soms neutralere of meer indrukwekkende verrassing.