Variëteiten

Variëteit (meervoud variëteiten) is een intraspecifieke groep binnen een soort die zich onderscheidt door erfelijk bepaalde kenmerken. Variëteiten ontstaan zowel natuurlijk door genetische variatie als door menselijke selectie en teelt. Kenmerken die variëteiten onderscheiden kunnen morfologische eigenschappen, bloeitijden, vruchtproductie of ziekteresistentie zijn, en ze blijven doorgaans stabiel bij voortplanting onder vergelijkbare omstandigheden. In de botanische nomenclatuur is variëteit een erkende rang onder de soort en wordt deze aangeduid met var. achter de soortnaam, bijvoorbeeld Solanum lycopersicum var. cerasiforme.

Wat betreft cultivars: in de tuinbouw en landbouw wordt doorgaans onderscheid gemaakt tussen variëteit als taxonomische rang en cultivar als gecultiveerde vorm. Cultivars zijn door mensen geselecteerde of geïntroduceerde vormen die doorgaans via clonale vermeerdering worden voortgezet om de eigenschappen te behouden. Cultivar-namen staan meestal tussen aanhalingstekens, bijvoorbeeld Malus domestica 'Gala' of Rosa hybrida 'Peace'.

Namen en gebruik: variëteiten komen voor in natuurplanten en in gecultiveerde vormen in tuinen en akkers. Een variëteit kan natuurlijk voorkomen of door menselijk handelen zijn vastgesteld; wanneer de eigenschappen stabiel blijven bij vermeerderen, kan de variëteit als cultivar worden toegepast in handel en teelt.

Relatie tot andere rangen: variëteit ligt onder de soort; naast variëteit bestaan ook infra-specia-rangen zoals subspecies en forma (f.). Variëteiten kunnen natuurlijk voorkomen of gecultiveerd zijn; wanneer ze commercieel worden verhandeld en reproductie‑bestendige eigenschappen hebben, spreken we meestal van cultivars en kunnen rechten verbonden zijn aan de variëteit.