Urbanisatie

Urbanisatie is het proces waarbij een steeds groter deel van de bevolking in stedelijke gebieden woont en werkt. Het ontstaat door migratie van het platteland naar steden, door natuurlijke bevolkingsgroei in stedelijke gebieden, en door de ontwikkeling van economische activiteiten die mensen naar stedelijke centra trekken. Urbanisatie gaat vaak gepaard met een hogere bevolkingsdichtheid en met veranderingen in landgebruik en woningbouw.

Oorzaken van urbanisatie zijn onder meer economische ontwikkeling en industrialisatie die werkgelegenheid en dienstverlening in steden creëren, verbeteringen in transport en infrastructuur die stedelijk wonen bereikbaar maken, en demografische factoren zoals urban levensstijl en gezinsstructuur. Internationale migratie draagt eveneens bij aan de aantrekkingskracht van steden.

Gevolgen van urbanisatie zijn onder meer druk op woningen, scholen en gezondheidszorg, toegenomen verkeers- en vervoersvragen, en effecten op milieu en klimaat (luchtkwaliteit, warmte-eilandeffecten, waterafvoer). Sociaal-economische verschillen kunnen toenemen door segregatie en ongelijke toegang tot voorzieningen. Steden proberen deze uitdagingen te beheersen via ruimtelijke planning, woningbeleid, betaalbare huisvesting en duurzame mobiliteitsoplossingen.

Historisch en geografisch variëren de snelheid en de kenmerken van urbanisatie. In veel westerse landen ontwikkelde urbanisatie zich sterk tijdens en na de industriële revolutie; in vorig decennia en in opkomende economieën wereldwijd neemt urbanisatie snel toe, vaak gepaard met snelle uitbreiding van stedelijke randgebieden en met groei van grote stedelijke agglomeraties.

Beleid en meting: verstedelijking wordt vaak gemeten aan de hand van de urbanisatiegraad, het aandeel inwoners in steden van bepaalde omvang, en indicatoren voor woningvoorraad, bereikbaarheid, mobiliteit en leefomstandigheden. Dit informeer en stuurt stedelijk beleid en planning.