Tissuedistributie

Tissuedistributie, ook wel weefseldistributie genoemd, is het proces waarbij een stof die via de bloedcirculatie het lichaam binnenkomt zich verdeelt over verschillende weefsels en organen. In farmacologie bepaalt de distributie mede hoe snel een geneesmiddel in werking treedt, in welk weefsel het zich ophoopt en hoe lang het actief blijft voordat eliminatie plaatsvindt.

Factoren die distributie beïnvloeden: perfusie van het weefsel (de bloedstroom), membraanpermeabiliteit en de oplosbaarheid in lipiden. Moleculair gewicht en de balans tussen water- en lipofiele eigenschappen bepalen de passieve diffusie door membranen. Binding aan plasma-eiwitten (bijv. albumine) beperkt de vrije fractie die kan diffunderen. pH-verschillen tussen compartimenten kunnen ionentrapping veroorzaken, waardoor zwakke zuren zich ophopen in basische compartimenten en zwakke basen in zure compartimenten.

Weefsels en barrières: sommige weefsels laten minder makkelijk passage toe door barrières zoals de bloed-hersenbarrière, de placenta en de bloed-retina-barrière. Andere delen zoals vetweefsel kunnen lipofiele middelen opslaan en fungeren als reservoirs; bot en andere weefsels kunnen eveneens een rol spelen bij opslag en langzame vrijgave.

Metingen en concepten: de volume of distribution (Vd) is een fundamentele parameter die aangeeft in hoeverre een stof zich buiten plasma heeft verspreid. Klinisch bepaalt de distributie mede de onset en duur van de werking en het risico op toxiciteit in specifieke weefsels. Distributie verloopt vaak in een snelle initiële fase gevolgd door een langzamere eliminatiefase.

Toepassingen: begrip van tissuedistributie ondersteunt dosisplanning, interactiebeoordeling en risico-inschatting voor bijwerkingen. Voorbeelden variëren van lipofiele geneesmiddelen die zich in hersenen en vet ophopen tot hydrofiele stoffen die voornamelijk in extracellulaire ruimte blijven.