Taalcompetentie

Taalcompetentie is een begrip uit de linguïstiek en taalkunde dat verwijst naar de geïntegreerde kennis en vaardigheid die iemand heeft om een taal te begrijpen en te produceren. Het omvat meer dan het onthouden van regels en woorden: het is het onderliggende systeem van klanken, morfologie, syntaxis, lexicon en pragmatiek dat taalgebruik mogelijk maakt. In de traditionele aanduiding maakt taalcompetentie onderscheid tussen wat iemand automatisch weet over een taal en het daadwerkelijke taalgebruik (taalprestatie).

De componenten van taalcompetentie omvatten onder meer fonologie en uitspraak, morfologie en syntaxis, lexicon en semantiek, orthografie en pragmatiek, alsook discursieve competentie en het vermogen om taal af te stemmen op context, doel en luisteraar of lezer. Metalinguïstische bekwaamheid kan een rol spelen bij het analyseren en corrigeren van eigen taalgebruik. Deze subcompetenties vormen samen een geïntegreerd systeem dat spontane communicatie mogelijk maakt.

Toepassing en beoordeling: in onderwijs en taalverwerving is taalcompetentie vaak het leerdoel en het criterium voor beoordeling. Evaluatie vindt plaats via receptieve (luisteren, lezen) en productieve (spreken, schrijven) taken en kan zowel op moedertaal- als op tweede-taal situaties worden toegepast. De precieze invulling van taalcompetentie kan variëren per context en leerdoel; het blijft een dynamisch begrip dat verandert met ervaring, blootstelling en instrueren.