Standafwijkingen

Standafwijkingen zijn afwijkingen in de stand van het lichaam tijdens staand functioneren. Ze betreffen vooral de uitlijning van de wervelkolom, het bekken, de benen en de voeten en kunnen de houding, stabiliteit en het looppatroon beïnvloeden. Standafwijkingen kunnen congenitaal aanwezig zijn of zich later ontwikkelen (verworven) en variëren van mild tot ernstig.

Oorzaken en classificatie: de oorzaken zijn divers en omvatten aangeboren bot- of gewrichtsafwijkingen, groeistagnaties, neuromusculaire aandoeningen, trauma, overbelasting en obesitas. Standafwijkingen worden vaak ingedeeld naar locatie (voeten, knieën/heupen, wervelkolom) en aard van de afwijking (bijvoorbeeld afwijkingen van de stand van voeten, valgus of varus van knie- en heupgewrichten, en wervelkolomafwijkingen zoals scoliose of kyfose).

Diagnostiek: de evaluatie start met anamnese en een lichamelijk onderzoek gericht op stand, houding en looppatroon. Beeldvorming zoals röntgenfoto’s in staande positie en, indien nodig, MRI of CT kan de exacte afwijking aantonen. Ganganalyse en functionele testen geven aanvullende informatie over belasting en bewegingsvrijheid.

Behandeling: de aanpak is afhankelijk van ernst en symptomen. Veel standafwijkingen vereisen geen operatie en worden gevolgd met regelmatige controle. Conservatieve opties omvatten fysiotherapie, gerichte oefentherapie, correcte schoenen of steunzolen en spierversterkende oefeningen. Bij kinderen kunnen orthopedische hulpmiddelen zoals braces worden toegepast. In ernstige of progressieve gevallen kan chirurgie gericht zijn op correctie van de uitlijning en verbetering van pijn en functioneren.

Prognose en follow-up: de uitkomst varieert met oorzaak, leeftijd en tijdige behandeling. Vroege herkenning en gerichte therapie kunnen pijn verminderen en mobiliteit verbeteren.