Standaardenbegrip

Standaardenbegrip verwijst naar het concept van standaarden en het proces van standaardisatie. Een standaard is een afgesproken specificatie, criterium of werkwijze die als referentie dient voor producten, diensten, processen of systemen. Het doel is consistentie, compatibiliteit en kwaliteit.

Standaarden ontstaan doorgaans via samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden en kunnen nationaal, regionaal of internationaal van aard zijn. Ze kunnen vrijwillig worden gevolgd, maar soms verplichten overheden het gebruik via regelgeving of aanbestedingsvoorwaarden.

Belangrijke spelers zijn onder meer het nationale instituut NEN in Nederland en Europese- en internationale organen zoals CEN/CENELEC en ISO/IEC. Het standaardisatieproces is meestal gebaseerd op consensus en omvat voorstellen, werkgroepen, openbare consultatie, stemming en publicatie, gevolgd door periodieke herzieningen.

Typen standaarden variëren van productnormen en procesnormen tot managementsysteemnormen (bijv. ISO 9001, ISO 14001). Ook terminologiestandaarden en data-uitwisselingsnormen spelen een rol in specifieke sectoren.

De voordelen van standaarden zijn onder meer betere interoperabiliteit, verhoogde veiligheid en kwaliteit, betere consumentenbescherming, toegang tot markten en efficiëntere productie en logistiek. Tegelijk bestaan er kritiekpunten, zoals kosten voor bedrijven, risico op overregulering, en zorgen over innovatiebelemmering bij langdurige standaardisatieprocessen.

Standaardenbegrip omvat zowel het abstracte begrip van wat een standaard is als de praktische realisatie van normen en het beheer ervan. Het streeft naar vertrouwen, vergelijkbaarheid en voorspelbaarheid in de samenleving en economie.