Slijmvlieslagen

Slijmvlieslagen, ook wel mucosa genoemd, vormen de bekleding van vele organen en openingen die met de buitenwereld in contact staan, zoals het spijsverteringskanaal, de luchtwegen, het urinair systeem en de vrouwelijke voortplantingsorganen. Histologisch bestaat de mucosa uit drie hoofdlagen: het epitheel, de lamina propria en de musculus mucosae. In sommige organen ligt onder de mucosa bovendien de submucosa.

Epitheel is het oppervlakbedekkende weefsel en varieert sterk per locatie. In de mond en slokdarm is vaak een meerlagig plaveisel epitheel aanwezig, terwijl in de maag en darmen meestal een eenlagig kolomvormig epitheel met klieren en gobletcellen voorkomt. In de ademweg kan men een pseudostratifieerd trilhaarig kolomvormig epitheel aantreffen, met trilhaartjes en slijmbekercellen die mucus produceren.

Lamina propria bestaat uit los bindweefsel met bloedvaten, zenuwen en vaak lymfoïd weefsel, wat een cruciale rol speelt in de immunologische afweer en de voedingsvoorziening van het epitheel.

Musculus mucosae is een dun laagje glad spierweefsel dat bewegingen van de mucosa mogelijk maakt en helpt bij contact tussen epitheel en onderliggende lagen.

Functies van slijmvlieslagen omvatten bescherming tegen mechanische en chemische prikkels, secretie van mucus dat de oppervlakken smeert en beschermt tegen uitdroging, absorptie van voedingsstoffen in het spijsverteringskanaal, en bij sommige regio’s sensorische functies. Daarnaast dragen MALT-structuren bij aan lokale immuunafweer.

Pathologieën van slijmvlieslagen kunnen ontsteking (mucositis), verdikking, atrofie of hyperplasie omvatten, wat gevolgen heeft voor functies zoals barrière, secretie en absorptie.