Scenariostijlen

Scenariostijlen is een begrip uit foresight en scenario planning. Het verwijst naar de verschillende manieren waarop toekomstbeelden worden geconstrueerd en gepresenteerd. Het doel is onzekerheden te verkennen, leerpunten te genereren en besluitvorming op lange termijn te ondersteunen.

De twee meest gebruikte stijlen zijn verkennende (exploratieve) scenario's en normatieve (backcasting) scenario's. Verkennende scenario's beschrijven meerdere plausibele toekomsten op basis van uiteenlopende drijfveren en onzekerheden, zonder een specifieke gewenste uitkomst. Normatieve scenario's beginnen bij een gewenste toekomst en reconstrueren welke stappen nodig zijn om die toekomst te realiseren.

Daarnaast bestaan descriptieve (beschrijvende) en prescriptieve (actiegerichte) stijlen, en worden kwantitatieve en kwalitatieve elementen vaak gecombineerd. Narratieve of verhalende vormen worden vaak ingezet om complexere toekomstbeelden toegankelijk te maken.

Toepassingen bevinden zich in bedrijfsstrategie, beleidsplanning, risicobeheer en klimaat- en stedelijke planning. Scenariostijlen worden opgebouwd rond drijvers zoals technologie, economie, demografie en milieu en worden geanalyseerd met indicatoren, signaalkanalysemethoden en gevoeligheidsanalyses.

Een weloverwogen keuze van stijl helpt bij het expliciteren van aannames, het verkennen van onzekerheden en het vertalen van inzichten naar uitvoerbare acties. Nadelen zijn onder meer afhankelijkheid van aannames, de benodigde tijd en middelen, en het risico van misinterpretatie of overmatige detailuitwerking.