Religiegeschiedenis

Religiegeschiedenis is het vakgebied dat de ontwikkeling van religies door de geschiedenis bestudeert. Het onderzoekt hoe geloofssystemen ideeën, rituelen, teksten en instellingen ontstaan, veranderen en verweven raken met samenlevingen, politiek en cultuur. Historisch onderzoek naar religie omvat niet alleen theologie, maar ook antropologie, sociologie en kunstgeschiedenis, en maakt gebruik van bronnen zoals heilige geschriften, liturgie, inscripties, archieven en archeologische vondsten.

De geschiedenis van religie kent grote lijnen zoals de opkomst van het vroege monotheïsme in het Midden-Oosten; de wereldreligies van het jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme; en de variatie van lokale en inheemse tradities. Door de eeuwen heen beïnvloedden religie en samenleving elkaar in politiek, recht, onderwijs, kunst en identiteit. Belangrijke periodes zijn onder meer de oudheid, de middeleeuwen, de opkomst van kerken en moskeeën, hervormingen en confessionaliserende disputen, en het gesprek tussen religie en moderniteit, waaronder secularisatie, rationalisme en pluralisme. Globalisering bracht religies in contact met elkaar, leidde tot migratie en transnationale bewegingen, en bracht nieuwe vormen van religieuze verbondenheid.

Het vakgebied streeft naar begrip van continuïteit en verandering, en naar inzicht in hoe religie betekenissen verbeeldt, legitimeert en uitdaagt in menselijke ervaringen. Het levert verklaringen voor historische conflicten en samenwerking, en voor de hedendaagse rol van religie in publieke sfeer en identiteitsvorming.