Pseudoresistentie

Pseudoresistentie is een fenomeen waarbij een systeem of organisme lijkt resistent tegen een behandeling of stressor, terwijl de daadwerkelijke biologische weerstand ontbreekt of beperkt is. Het verwijst naar een discrepantie tussen waargenomen respons en de werkelijke reactie, vaak veroorzaakt door factoren buiten de kernwerking van de behandeling.

In de microbiologie en geneeskunde wordt pseudoresistentie vaak gezien bij antibioticabehandeling. Laboratoriumtesten kunnen resistentie aangeven terwijl in de praktijk de pathogeen alsnog gevoelig kan blijven, of omgekeerd. Bij dit fenomeen spelen mechanismen zoals heteroresistentie (een subpopulatie met verhoogde weerstand), het inoculum-effect (groter inoculum kan schijn van resistentie vergroten), biofilmvorming en afwijkingen in testcondities een rol. Ook farmacokinetische factoren, zoals onvoldoende bloedspiegel van het medicijn of beperkte weefselpenetratie, kunnen leiden tot een tijdelijk ogenschijnlijke resistentie.

Daarnaast kan pseudoresistentie voorkomen in andere domeinen, zoals kankerbehandeling, wanneer tumoromgevingsfactoren de werking van een medicijn verminderen zonder dat er genetische resistentie is. In technische of operationele contexten kan pseudoresistentie ontstaan wanneer meetinstrumenten of omgevingscondities de gemeten effectiviteit verlagen, hoewel de onderliggende capaciteiten ongemoeid blijven.

Diagnostiek en aanpak vereisen vaak herhaalde en diverse metingen, evaluatie van klinische respons en overweging van farmacokinetiek. Het kan nodig zijn om dosering aan te passen, alternatieve behandelingen te kiezen of behandelingsduur te heroverwegen. Het doel is om echte resistentie van elkaar te onderscheiden van tijdelijke of externe factoren die tot een schijnbaar gebrek aan effectiviteit leiden.