subpopulatie

Een subpopulatie is een deelverzameling van een grotere populatie die via herkenbare kenmerken of een geografische, tijdelijke of gedragsmatige scheiding te onderscheiden is. Subpopulaties ontstaan vaak door beperkte uitwisseling van individuen tussen groepen (genstroom), geografische barrières, sociaal-demografische verschillen of gerichte bemonstering. Het concept wordt in meerdere vakgebieden gebruikt om verschillen binnen een populatie te begrijpen en te modelleren.

In de genetica en evolutiebiologie verwijzen subpopulaties vaak naar populaties met verschillende allele-frequenties. De mate van differentiatie tussen subpopulaties wordt vaak uitgedrukt met maatstaven zoals Fst; hoe minder gene flow, hoe groter de differentiatie. In metapopulatie- en migratiedynamiek kunnen lokale populaties uitstellen en opnieuw koloniseren.

In de epidemiologie en volksgezondheid kunnen subpopulaties verschillende risico's en ziektepatronen hebben, waardoor stratificatie in analyses en gerichte interventies zinvol is. Het definiëren van subpopulaties beïnvloed besluiten over screening, preventie en de toewijzing van middelen.

Ecologisch gezien zijn subpopulaties bouwstenen van een metapopulatie; lokale populaties kunnen bronnen of sinks zijn en migratie bepaalt overleving en genetische structuur. De mate van differentiatie is cruciaal bij conservatieplanning en herstelprogramma's.

Methodologisch worden subpopulaties in statistiek vaak aangeduid als strata. Stratified sampling verbetert de precisie en de representativiteit van steekproeven. Bij het analyseren van subpopulaties moeten grenzen tussen groepen vaak kritisch worden beoordeeld, omdat ze zelden volledig duidelijk zijn en grenzen kunnen verschuiven met tijd of context.