Provoceert

Provoceert is een vervoegde vorm van het werkwoord provoceren in de derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd. Het betekent in het algemeen: iets proberen op te wekken, uitlokken of prikkelen, vaak met de bedoeling een reactie of actie bij anderen te veroorzaken. De term wordt veel gebruikt in zowel dagelijkse taal als in het mediadomein, bijvoorbeeld bij beschrijvingen van politici, media en gebeurtenissen die bewust een reactie willen uitlokken.

Etymologie en betekenis: provoceren is afkomstig uit het Franse provoquer, zelf afgeleid van het Latijnse provocare (oproepen, naar voren brengen), met pro- (vooruit) en vocare (roepen). In het Nederlands heeft provoceren de connotatie van gerichte prikkel of provocatie: iemand of iets wordt bedoeld om iemand anders uit te dagen of te schokken.

Gebruik en nuance: provoceert wordt doorgaans gebruikt wanneer iemand of iets doelbewust spanning, discussie of conflict veroorzaakt. Het kan neutraal worden gezien als een evaluerende beschrijving, maar vaak draagt het een negatief of kritisch oordeel over de intentie of de gevolgen van de handeling met zich mee. Voorbeelden: “De commentator provoceert een debat met controversiële uitspraken.” “De actie provoceert verontwaardiging onder de bevolking.”

Zie ook: provocateur, provoceren, provocatie. In journalistiek en debat wordt het woord vaak gebruikt om acties of statements te karakteriseren die bedoeld zijn om reacties uit te lokken.