Predicatief

Predicatief is een grammaticaterm die verwijst naar de predicatieve functie van woorden in een zin, vooral bijvoeglijke woorden en participia die met een koppelwerkwoord het predikaat vormen. Een predicatieve uitdrukking beschrijft een eigenschap of classificatie van het onderwerp en staat na het koppelwerkwoord, zoals zijn, worden of blijven, in tegenstelling tot een attributieve functie die direct bij het zelfstandig naamwoord hoort.

In het Nederlands kunnen bijvoeglijke woorden zowel attributief als predicatief voorkomen. Attributieve bijwoorden staan direct vóór het zelfstandig naamwoord ("een grote man"), terwijl predicatieve bijwoorden volgen op een koppelschriftige constructie ("de man is groot"). In predicatieve positie blijven de bijvoeglijke woorden meestal in hun basisvorm en worden ze niet verbogen voor getal of geslacht, zoals in "De man is groot" en "De mannen zijn groot." Sommige predicatieve constructies gebruiken deelwoorden of participia, bijvoorbeeld "De deur is gesloten" of "Het lijkt mogelijk."

Predicatief kan ook betrekking hebben op predicatief gebruik van een zelfstandig naamwoord of een hele woordgroep, niet alleen op bijvoeglijke woorden. Zo biedt een zin als "Dat is een feit" een predicatief nominale component die het onderwerp identificeert of classificeert. Daarnaast komen bij predicatief gebruik van participia vaak werkwoorden zoals blijven, lijken, schijnen en blijken voor, waarmee een toestand of verandering in het subject wordt uitgedrukt.

Samengevat beschrijft predicatief dus de functie van bepaalde woorden of woordgroepen die na een koppelwerkwoord het onderwerp karakteriseren of toeschrijven, in tegenstelling tot attributieve uitgangen die direct bij het zelfstandig naamwoord horen.