Ossificeren

Ossificeren is het biologisch proces waarbij botweefsel ontstaat of zich verandert. Het speelt een centrale rol bij embryonale skeletvorming, groei en botherstel. Er bestaan twee hoofdtypes van ossificatie: intramembraneuze ossificatie en endochondrale ossificatie.

Intramembraneuze ossificatie vindt rechtstreeks plaats vanuit mesenchymweefsel zonder kraakbeenstadium. Dit proces leidt tot vorming van platte botten, zoals delen van het schedelbot, aangezicht en de clavicula. Endochondrale ossificatie begint met een kraakbenig model dat geleidelijk wordt vervangen door botweefsel. Dit is de gangbare manier waarop de meeste lange botten (zoals femur, humerus) en veel wervels ontstaan.

Tijdens de ossificatie migreren osteoblasten naar het kraakbeen- of mesenchymgebied en vormen osteoid, dat mineraliseert tot bot. Bij intramembraneuze ossificatie ontstaan botweefsels zonder voorafgaand kraakbeen; bij endochondrale ossificatie verloopt de vervanging van kraakbeen door bot via groeizones en ossificatiecentra. Het periost en het endost zorgen voor verdere remodelering en de aanpassing van botdikte.

Ossificatie wordt gereguleerd door endocriene signalen zoals groeihormoon, thyreoïdhormoon, parathyroïdhormoon, vitamine D en geslachtshormonen, en door mechanische belasting. Een evenwicht tussen osteoblasten (botvorming) en osteoclasten (botafbraak) handhaaft botmassa en botsterkte.

Stoornissen in ossificatie kunnen zich uiten in rachitis door vitamine-D-deficiëntie, osteogenesis imperfecta met botfragiliteit en osteopetrosis bij verminderde botresorptie. Bij volwassenen kan veroudering leiden tot osteoporose, terwijl abnormale botvorming ook bij aangeboren aandoeningen voorkomt.