Oppervlakteschaafdheid

Oppervlakteschaafdheid is de mate waarin een oppervlak glad of ruw aanvoelt en eruitziet na bewerking door schaven of andere nabewerking. Het gaat om de microscopische textuur van het oppervlak en is relevant voor passingen, afdichtingen, tribologisch gedrag en esthetiek. In de praktijk wordt oppervlakteschaafdheid vaak uitgedrukt met parameters zoals Ra (arithmetic average roughness) en Rz (de maximale hoogte van pieken en dalen in een meetgebied), en soms met andere areale of lineaire kenmerken. Metingen gebeuren meestal met een profilometer, welke een contactprobe gebruikt of via niet-contact technieken zoals optische of interferometrische systemen.

Ra geeft de gemiddelde hoogteverschillen over een meetlengte; Rz geeft de hoogte van de pieken en dalen over meerdere segmenten. Normen zoals ISO 4287 voor Ra en ISO 25178 voor areale parameters bieden definities en toleranties, maar de concrete specificaties hangen af van functie en materiaal.

Factoren die de oppervlakteschaafdheid bepalen, zijn onder meer bewerkingsprocessen (snijparameters, voeding, snelheid), gereedschapstaat en materiaal, en nabewerking zoals schuren, polijsten of honing. Een ruw oppervlak kan leiden tot hogere wrijving, slechtere afdichtingen en sneller slijtage, terwijl een zeer glad oppervlak beter kan passen bij tribologische prestaties en esthetiek, maar meer bewerkingskosten met zich meebrengt.

Toepassing bepaalt de eisen: precisiemechanica kent doorgaans strakkere Ra-waarden dan veel houtbewerking. Samenvattend beschrijft oppervlakteschaafdheid de microscopische textuur van een oppervlak na schaafwerk, bepaald door meetwaarden, bewerkingsomstandigheden en functionele vereisten.