Ontwerpfouten

Ontwerpfouten zijn fouten of tekortkomingen in het ontwerp van een product, systeem of dienst die leiden tot suboptimale prestaties, veiligheidsrisico’s, verminderde bruikbaarheid of hoge onderhoudskosten. Ze ontstaan vaak doordat beslissingen tijdens het concept- en ontwerpproces niet goed aansluiten bij de werkelijke context, eisen of beperkingen. Ontwerpfouten verschillen van uitvoeringsfouten: ze liggen in de conceptkeuzes en structurele opzet, terwijl uitvoeringsfouten door fouten in de realisatie ontstaan.

Oorzaken van ontwerpfouten zijn onder meer onvoldoende of onduidelijke requirements, gebrek aan betrokkenheid van belanghebbenden, tegenstrijdige normen, complexiteit die de leesbaarheid en implementatie bemoeilijkt, en tijd- of budgetdruk die grondig ontwerpwerk beknelt. Ook aannames die niet worden getest, of het negeren van gebruikservaring en veiligheidsregels kunnen tot ontwerpfouten leiden. Risico’s nemen vaak toe naarmate systemen groter of meer afhankelijkheden krijgen.

Typische voorbeelden zijn een software-applicatie met een verwarrende gebruikersinterface, een product met onduidelijke bedieningselementen of een systeem dat niet schaalt bij toenemende vraag. In de infrastructuur of in de bouw kunnen ontwerpfouten leiden tot knelpunten bij onderhoud of onverwachte veiligheidsrisico’s. In de productontwikkeling kunnen overmatig of juist te weinig functionaliteiten de waarde voor de gebruiker schaden.

Detectie en preventie gebeuren doorgaans via vroegtijdige en herhaalde evaluaties: ontwerpbeoordelingen, prototyping, usability testing, risico- en hazard analyses, en iteratieve ontwikkeling met duidelijke traceerbaarheid van eisen naar ontwerp en tests. Een cultureel begrip van leren en feedback helpt om ontwerpfouten tijdig te identificeren en te corrigeren.