Nietextensieve

Nietextensieve is een term die wordt gebruikt om eigenschappen of systemen aan te duiden die niet proportioneel meegroeien met de grootte van het systeem. In het dagelijks wetenschappelijke taalgebruik wordt dit vaak toegepast op thermodynamische of informatie- theoretische grootheden die niet additief zijn over losstaande subsystemen.

In de wetenschap geldt doorgaans dat een eigenschap extensief is wanneer deze schaalarmt met de omvang van het systeem en optelt over niet-overlappende delen. Een niet-extensieve eigenschap valt hierbinnen wanneer die additiviteit niet opgaat, bijvoorbeeld door langewegige interacties, sterke onderlinge correlaties, of fractale structuren. In dergelijke gevallen kan de som van de delen de eigenschap van het geheel niet correct voorspellen door simplesompraktijken.

Een bekend kader waarin niet-extensiviteit voorkomt, is de niet-extensieve statistiek (ook wel Tsallis-statistiek genoemd). Hier kan de entropie onder bepaalde omstandigheden niet lineair oplopen met de systeemgrootte. Niet-extensieve eigenschappen komen voor in systemen met langeafstandinteracties, turbulente stromingen, netwerkachtige structuren en andere niet-klassieke regimes van niet-equilibrium dynamica.

Nederlandstalige literatuur spreekt regelmatig van niet-extensieve of niet-extensieve eigenschappen, waarbij men aanduidt dat klassieke, additieve veronderstellingen niet meer voldoen. De term wordt vaak naast gerelateerde begrippen als extensiviteit en niet-additiviteit gebruikt.

Zie ook: extensiviteit, niet-extensieve statistiek, Tsallis-entropie.