losstaande

Losstaande is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat verwijst naar een voorwerp of constructie die op zichzelf staat en niet tegen een andere structuur is bevestigd of ingebouwd. Het benadrukt zelfstandigheid en ontbrekende verbinding met muren, vloeren of gebouwen. Het tegenovergestelde is vaak iets dat ingebouwd, aangrenzend of tussen twee aansluitingen zit.

In de bouw, architectuur en ontwerp wordt losstaand gebruikt voor objecten die niet vast zijn geïntegreerd in een groter lichaam. Voorbeelden zijn een losstaande zuil of sculptuur, een losstaande kast en, in tuin- en landschapstoepassingen, een losstaande boom of beeld. In de interieur- en meubelbranche spreekt men van een losstaande kast of een losstaande tafel, in tegenstelling tot inbouwmeubelen die in een ruimte zijn verwerkt. In de beeldende kunst verwijst losstaande kunst naar werk dat vrij in de ruimte staat, zonder achter- of zijkanten die aan een achtergrond vastzitten.

Etymologisch is losstaande samengesteld uit los en staan, en betekent letterlijk „staand en niet bevestigd aan iets anders”. Het woord kan naast praktisch gebruik ook figuurlijk worden toegepast, bijvoorbeeld bij “losstaande ideeën” of “losstaande onderdelen” om aan te geven dat ze apart functioneren of niet afhankelijk zijn van andere elementen. Verwante termen zijn vrijstaand (voor gebouwen of woningen) en inbouw (tegenovergesteld aan losstaand).