Landschapswaarden

Landschapswaarden is de verzamelnaam voor de kwaliteiten van een landschap die mensen betekenis-toekennen. Ze vormen een impliciete of expliciete waardering van het landschap en spelen een rol in ruimtelijke beslissingen. De waarden ontstaan uit een combinatie van ecologische, esthetische, culturele-historische, recreatieve en socio-economische aspecten, en kunnen intrinsiek, cultureel of instrumenteel van aard zijn. Ze bepalen mede wat als waardevol en kwetsbaar wordt beschouwd in een bepaald gebied.

Typen landschapswaarden omvatten onder meer ecologische functies (habitatkwaliteit en biodiversiteit), esthetische kwaliteiten (zichtlijnen, openheid, licht en ruimtelijkheid), cultuurhistorische waarden (landgebruikspatronen, monumenten, archeologie), recreatieve en experiential waarden (rust, belevingswaarde, toegankelijkheid) en economische of identiteitgebonden waarden (agrarisch karakter, regionale identiteit). De interpretatie van waarden kan per belanghebbende verschillen, wat bij multidisciplinaire afwegingen aandacht vraagt voor diverse perspectieven.

Toepassing en methode: landschapswaarden worden in kaart gebracht via een systematische inventarisatie en participatie van belanghebbenden. Methoden omvatten literatuuronderzoek, veldonderzoek, interviews en workshops, resulterend in landschapswaarde-kaarten (waardekaarten). De beoordeling onderscheidt huidige waarden, mogelijke veranderingen en samenhang met landschapstype en ecologische robuustheid. In ruimtelijke planning en milieu-evaluatie worden landschapswaarden gebruikt om karakter en kwaliteit van het landschap te beschermen, ruimtelijke keuzes te onderbouwen en conflicten tussen functies te balanceren.

Verhouding tot beleid: het concept sluit aan bij landschapkwaliteit en beleid rondom ruimtelijke ordening, natuur, erfgoed en toerisme. Kritiek richt zich op de subjectiviteit van waarderingen en benadrukt transparante methoden en participatieve besluitvorming.