Ketamineachtige

Ketamineachtige is een termen die in medische, wetenschappelijke en publieke context wordt gebruikt om dissociatieve middelen te beschrijven die farmacologisch en/of klinisch vergelijkbaar zijn met ketamine. De groep omvat stoffen die doorgaans NMDA-receptorantagonisten zijn en daardoor dissociatieve ervaringen, pijnstilling en veranderde perceptie kunnen veroorzaken. De term geldt zowel voor bestaande ketamine-verbindingen als voor andere verbindingen met een vergelijkbare werking die op de markt of in onderzoek voorkomen.

Werkingsmechanisme en effecten: Ketamine en veel ketamineachtige middelen blokkeren NMDA-receptoren in de hersenen, wat leidt tot dissociatie, analgesie en veranderingen in waarneming en cognitie. De uiteindelijke effecten hangen af van dosis, stof en individuele factoren en kunnen variëren van ontspanning en euforie tot hallucinaties en verwarring. Ketamine zelf wordt in de geneeskunde gebruikt als anestheticum en analgeticum; esketamine (S-ketamine) is in sommige landen goedgekeurd voor behandeling van therapieresistente depressie. Andere ketamineachtige verbindingen hebben doorgaans geen wijdverkochte medische toepassing en brengen onbekende of ernstige bijwerkingen met zich mee, vooral bij repetief of hoogdosering gebruik.

Regulering en veiligheid: Veel ketamineachtige stoffen vallen onder wetgeving die ketamine en andere dissociatieven reguleert, en sommige zijn gecontroleerde of verboden stoffen geworden als nieuwe psychoactieve middelen. Bij gebruik kunnen naast dissociatieve ervaringen ook cardiovasculaire effecten optreden (verhoging van hartslag en bloeddruk), angst, paranoia en cognitieve disfuncties. Langdurig en zwaar gebruik kan leiden tot urinestelselproblemen en andere complicaties. Hoewel er belangstelling is voor onderzoek naar snelle antidepressieve effecten bij ketamine, is bewijs voor de bredere groep ketamineachtige stoffen beperkt en variabel.

Zie ook: ketamine, NMDA-receptorantagonisten, dissociatieven.